Ev Hemodiyalizi

Hemodiyaliz sırasında diyaliz cihazı, bir iğne veya kateter üzerinden vücudunuzdan kanı alır. Daha sonra diyalizör; atıklar, toksinler ve aşırı sıvıları vücudunuzdan uzaklaştırarak kanınızı temizler. Son olarak, temiz kan tekrar vücudunuza geri verilir. Tedavi programınızı günlük faaliyetlerinize göre ayarlama ve normal bir yaşam sürmek için yeterli esneklik sağlayacak şekilde hemodiyaliz evde yapılabilir. Buna ev hemodiyalizi denir.

2.5 ila 4 saatlik tedavi  sürelerinde haftada 3 ile 6 kez arasında ev hemodiyalizi tedavisini yapabilmeniz mümkündür. Doktorunuzun ve hemşirenizin, daha uzun tedavi süreleri ile daha az diyaliz yapmanızı da önerebilir. Her şeyin plana göre ilerlediğinden emin olmak üzere tedaviniz süresince hastaneniz veya kliniği düzenli olarak ziyaret etmeniz önemlidir.

Merkezde hemodiyalize kıyasla, hastaneye veya kliniğe ulaşımda geçecek zamandan tasarruf edip, tedavinizi tamamlarken kendi evinizin kolaylığı ve rahatlığının tadını çıkarabilirsiniz. 

Bu faydalarına rağmen, ev hemodiyalizinin belli bazı özel hususları vardır ve ev hemodiyalizinin sizin için doğru seçenek olup olmadığını doktorunuzla ve hemşirenizle görüşürken bu hususları aklınızda bulundurmalısınız. 

Ev hemodiyalizi yapmanız durumunda, olağan diyaliz malzemelerine ek olarak hemodiyaliz cihazı için evinizde bir alana ihtiyaç duyacaksınız. Tedavi sırasında diyaliz cihazının kullandığı su miktarının karşılanabilmesi için boru tesisatı ve elektrik sistemlerinde düzenlemeler yapmanız gerekecektir. Ayrıca, diyaliz sırasında siz, aile fertleriniz veya bakıcınız tarafından iki iğnenin girişinin fistülünüze takılması gerekmektedir. Bu sürece kendinizi zihinsel ve fiziksel olarak nasıl hazırlamanız gerektiği konusunda doktorunuzla ve hemşirenizle görüşmelisiniz.

Bu ve diğer özel hususlardan dolayı, ev hemodiyalizi eğitimi, periton diyalizi eğitiminden genellikle daha uzundur - normalde 4-6 hafta sürer. 

Tedavi sırasında hissedebileceğiniz şeyler konusunda ise, iğnenin batırılma anında hafif bir ağrı hissedebilirsiniz ve tedaviden sonra yorgun hissedebilir veya rahatsız edici bacak krampları veya mide bulantısı yaşayabilirsiniz. Tedavinin kendisi ağrılı değildir.

Tedavilerin başlamasından önce, fistül olarak adlandırılan ve derinizin altında bir diyaliz erişim kanalı oluşturan cerrahi prosedüre ihtiyacınız olacaktır. Bu diyaliz fistülü, diyaliz cihazı üzerinden kan damarlarından filtrelenmemiş kirli kanın çıkışına ve temiz kanın tekrar vücuda girişine izin verir. Fistüle erişim, fistül içindeki kan damarlarına iki iğne takılarak oluşturulmaktadır.

Üç damara erişim türü mevcuttur: fistül, greft ve hemodiyaliz kateteri. Bunların her birinin kendine özel avantajları ve dezavantajları vardır ve sizin için en güvenli, en etkili erişim seçeneğinin hangisi olduğu konusunda sağlık hizmetleri ekibiyle görüşmelisiniz. Tipik olarak, fistül çoğu diyaliz merkezinde bakım standardı olarak değerlendirilmektedir.

Fistül

• Hemodiyalizde fistül kendi damarlarınızı kullanması ve tedavi sırasında iyi kan akışı sağlaması ve en düşük enfeksiyon riskine sahip olması nedeniyle genellikle en iyi seçimdir. 
• Cerrahınız, arterlerinizden (atardamar) birini üst veya alt kolun derisinin altındaki bir damara bağlayacaktır. 
• Bu işlem, diyalize başlama tarihinden en az 2-3 ay önce yapılmalıdır. 
• Diyaliz sırasında, temizlenmemiş kan fistülünüze yerleştirilmiş bir iğne aracılığı ile kan damarınızdan çıkar ve temiz kan da yine yerleştirilmiş başka bir iğne aracılığı ile vücudunuza geri döner. 

Greft

• Greft oluşturmak için cerrahınız, arterlerinizden (atardamar) birini damarlarınızdan birine bağlamak için tıbbi bir tüp kullanacaktır. Bu greft, kol veya bacağınızda derinin altına yerleştirilecektir.  
• Diyaliz sırasında, temizlenmemiş kan grefte bağlı bir iğne üzerinden kan damarınızdan çıkar ve temiz kan da yine yerleştirilmiş başka bir iğne aracılığı ile vücudunuza geri döner.

Kateter

• Kateterler genellikle geçicidir ve sadece fistül veya greft uygulaması için sıra veya randevu beklerken kullanılır. 
• Boynunuz veya göğsünüzde damar içine bir kateter yerleştirilecektir. Tüpün diğer ucu cildinizden çıkacak ve diyaliz makinesi setine bağlanacaktır. 
• Kan pıhtılaşması ve enfeksiyon konusunda daha yüksek risk oluşturması ve daha yavaş kan akışı hızı sağlamasından dolayı uzun vadede önerilmezler. 

Damarlarınızın gücü ve genel sağlığınıza bağlı olarak doktorunuz ve hemşireniz, sizin için en iyi erişim seçeneğinin hangisi olduğuna karar verecektir. Doktorunuz ve hemşireniz, diyaliz fistülü veya grefte ihtiyacınız olduğuna karar verirse, diyalize başlama tarihinden öncesi için ameliyat planlaması yapmalıdır.

Hangi erişim türünü seçerseniz seçin, erişim kanalına aşırı basınç, mikrop ve enfeksiyonlara karşı korunmanız gerekir. Erişim kanalına dokunmadan önce ellerinizi yıkamayı, şişme ve tahriş belirtileri özelinde sürekli kontrol etmeyi unutmayın. Bu sorunlardan şüpheleniyorsanız, derhal hemşirenizle temasa geçin. Bu, tüm diyaliz seçenekleri için geçerlidir.

Sosyal ve mesleki hayatınıza en uygun programı seçerek, tedaviniz üzerinde belli bir kontrole sahip olursunuz. Doktorunuz ve hemşireniz tarafından öngörülmesi halinde, merkezde alabileceğinizden daha sık ve daha uzun sürelerde diyaliz alabilirsiniz. Size uygun olması halinde, daha uzun ve daha yavaş tedavilerin uygulanması, günde 24 saat çalışan bir böbreği taklit edeceğinden, vücudunuz üzerinde daha az yıpratıcı olacaktır. Bu olumsuz yan etkileri azaltabilir ve daha iyi ve daha enerjik hissetmenize yardımcı olabilir. Hatta size daha fazla beslenme özgürlüğü sağlayabilir.

Ev hemodiyalizinin faydalarına ek olarak, aşağıdakiler gibi bu tedavinin bazı özel hususlarının da farkında olmanız gerekmektedir:

• Her tedavide iğnelerin takılması gereklidir ve bu da, iğneden korkuyorsanız sizin için rahatsızlık verici olabilir.
• Neredeyse tüm ev hemodiyalizi hastalarının hepsi aile fertlerine ya da bakıcı yardımına ihtiyaç duyar.
• Tedavileriniz, sağlık hizmetleri ekibinizden uzakta gerçekleştirilecektir.
• Evinizde 6 haftalığa kadar diyaliz ekipmanı ve malzemeleri depolamanız gerekli olacaktır.

Tıbbi ve yaşam tarzı ihtiyaçlarınıza en uygun kararı verebilmeniz için tüm bu faydalar ve hususları doktorunuzla ve hemşirenizle görüşmelisiniz.